Op zaterdag 4 mei hebben we de slachtoffers herdacht van de Tweede Wereldoorlog en allen - burgers en militairen - die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogstijd en bij vredesoperaties. Op verschillende plaatsen in Voorne aan Zee hebben burgemeester en wethouders kransen en bloemen gelegd bij oorlogsgraven en -monumenten.

Hieronder leest u de toespraak die burgemeester Peter Rehwinkel heeft gehouden in Brielle. De toespraken die wethouders Peter Schop in Tinte en Zwartewaal, Aart Jan Spoon in Nieuwenhoorn en Igor Bal in Oostvoorne hebben gegeven, waren hetzelfde op enkele persoonlijke details na. 
 

Toespraak burgemeester Rehwinkel op 4 mei 2024 in Brielle

Vandaag komen we op veel plekken in Nederland samen om te herdenken. We herdenken alle burgers en militairen, die in het Koninkrijk der Nederlanden of daarbuiten, zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bij latere oorlogen of tijdens vredesmissies. De Tweede Wereldoorlog ligt 79 jaar achter ons, maar nog altijd werkt deze oorlog door in de manier waarop we naar de wereld kijken. Het maakt ons bewust van de gevolgen van oorlog en de noodzaak van internationale samenwerking en vrede.

Onze vrijheid had een hoge prijs. Ze kwam 79 jaar geleden met veel offers. Offers van degenen die voor ons hebben gestreden en geleden. En het is onze verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat deze vrijheid behouden blijft voor toekomstige generaties. In Voorne aan Zee heb ik daarvan twee hele mooie voorbeelden gezien. Initiatieven die zaadjes planten in de geest van jongere generaties. Daardoor groeit hopelijk ook bij hen het besef dat vrijheid daadwerkelijk een groot goed is waar we heel zuinig op moeten zijn, en waar we vooral heel hard voor moeten werken.

Op begraafplaats Maria Rust in Rockanje staan rond de amberboom bordjes met gedichten geschreven door leerlingen van basisschool De Zeewinde. De gedichten gaan over de Tweede Wereldoorlog, over angst, verraad of verzet. De kinderen hebben de oorlogsgraven van gefusilleerden, militairen en burgerslachtoffers op de begraafplaats bezocht. Ze hebben geluisterd naar de verhalen. Vooral het verhaal van leeftijdsgenootje Maaike van Rietschoten heeft veel van de leerlingen geraakt. Ga de gedichten vooral lezen. Ze zullen diepe indruk maken.

In Brielle hebben leerlingen van middelbare school Penta Bahûrim de Stolpersteine - ook wel struikelsteentjes - weer helemaal blinkend schoongepoetst. Dat doen ze ieder jaar. Stolpersteine zijn vierkante gedenksteentjes van messing met daarop de namen van Joodse inwoners die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgebracht. U vindt ze in de stoep voor de huizen waar zij tot aan hun deportatie hebben gewoond. Als blijvende herinnering. Hier in Brielle liggen er 21, in de Koopmanstraat, de Voorstraat en de Nobelstraat.

Van een afstandje zien we hoe mensen elders in de wereld op verschillende manieren ernstig in hun vrijheid worden beperkt. Het is een cliché, dat je pas weet wat je mist, als je het niet meer hebt. Wij mogen, of beter gezegd móéten onszelf gelukkig prijzen, dat we leven in een democratisch land, waarin we vrij kunnen zijn zonder onderdrukking. Waar iedereen zijn mening mag geven, zijn dromen mag najagen en waar iedereen, in principe, mag zijn wie hij is. Ik zeg met nadruk ‘in principe’, want vanzelfsprekend is dat allerminst.

Sommige van deze vrijheden staan onder druk. Sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas nemen anti-Joodse gevoelens in Nederland toe. Joodse mensen worden in toenemende mate bespuugd, uitgescholden, bedreigd. Denk je eens in wat dat met hen doet, met hun kinderen en met hun gevoel van veiligheid. Hoe een conflict zo ver weg zo'n grote impact kan hebben op hun leven hier in Nederland. En waarom? Omdat ze Joods zijn. Net als toen…

Tijdens de Holocaust herdenking in Rotterdam, begin april, zijn de namen opgelezen van alle 7.000 Joden van Rotterdam en de Zuid-Hollandse eilanden, die zijn omgekomen in de oorlog. Ik mocht de namen opnoemen van de slachtoffers van Voorne-Putten. Het heeft diepe indruk op mij gemaakt. In Brielle werden vanaf vijf adressen vijf families weggevoerd, 21 mensen in totaal. Waaronder jonge kinderen. Door het noemen van hun namen, houden we de mensen en de herinnering levend.

Onze vrijheid is kwetsbaar en soms lijkt het alsof we niets leren van ons verleden. Maar we mogen vrijheid nooit voor lief nemen. Het vraagt iets van ons allemaal. Wat milder naar de ander kijken, vergeven in plaats van wrok koesteren, naar elkaar luisteren, begrip tonen, gewoon het goede willen doen. Ieder van ons kan het verschil maken. Daarom herdenken we.

Goed dat we hier samen zijn.

Herdenking Tinte - Colinslandsedijk

  • 18.00 uur: spelen van Taptoe en houden van twee minuten stilte. Aansluitend worden bloemen gelegd. Wethouder Peter Schop houdt een toespraak. Verder zingt een koor het lied ‘Vrijheid’ a capella en wordt er een voordracht gegeven door een vertegenwoordigster van de IBBO school.

Herdenking Oostvoorne - begraafplaats Voorweg

  • 18.50 uur: verzamelen op voorterrein begraafplaats.
     
  • 19.00 uur: welkomstwoord door voorzitter van de Stichting Herdenking Oorlogsslachtoffers Oostvoorne. De padvinderij hijst de vlag, gevolgd door een koraal van Volharding. Wethouders Janneke Postma en Igor Bal zijn aanwezig en één van hen zal een toespraak houden. Hierna worden bloemen gelegd bij de graven van de Geallieerden. Bij het monument voor de heer Van der Meer worden een krans en bloemen gelegd door de wethouders namens het college, de stichting en anderen.

Herdenking Brielle - De Sjoel en Sint-Catharijnekerk

  • 18.45 uur: sjoel geopend.
     
  • 19.00 uur: herdenkingsbijeenkomst met een welkomstwoord door het 4 mei Comité Brielle, gevolgd door zang, het voorlezen van een gedicht en het lezen van de namen.
     
  • 19.30 uur: stille tocht naar de Sint-Catharijnekerk. Na een gedicht volgt een toespraak door burgemeester Peter Rehwinkel, Libertatis speelt een muziekstuk gevolgd door de Taptoe. Na de twee minuten stilte en het Wilhelmus worden kransen en bloemen gelegd. Het publiek wordt uitgenodigd een uitgedeelde roos neer te leggen. Na afloop is er gelegenheid voor een kop koffie in de kerk. Om 20.45 uur geeft het Randstedelijk Mannenkoor een concert. Korte toespraak burgemeester.
     
  • 20.45 uur: herdenkings- en Bevrijdingsconcert Randstedelijk Mannenkoor in de Sint-Catharijnekerk. Gratis kaarten zijn te verkrijgen bij Stadskantoor Brielle, Historisch Museum, Dukdalf/Bres, Boekhandel Hoofdstuk Eén, Sint-Catharijnekerk, ’t Dijckhuis in Vierpolders en bij de Gaffelaar in Zwartewaal.

Herdenking Nieuwenhoorn - Kerk en monument Rijksstraatweg

  • 18.30 uur: kerk geopend.
     
  • 19.00 uur: welkomstwoord en toespraak door wethouder Aart Jan Spoon. Hierna volgen gedichten, muziek en dans verzorgd door leerlingen van o.b.s. Het Palet, de middelbare scholen Helinium en Jacob van Liesveldt en een explorer van Scouting Hellevoetsluis.
     
  • 19.50 uur: stille tocht richting het monument aan de Rijksstraatweg tegenover nummer 286. Na de twee minuten stilte worden kransen en bloemen gelegd namens het college, leerlingen en de Veteranencommissie, aangereikt door leden van Scouting Hellevoetsluis. Wethouder Aart Jan Spoon sluit af met een dankwoord. In de Woelhoek is aansluitend gelegenheid een kop koffie te drinken.

Herdenking Zwartewaal - Monument aan de haven en Martinuskerk

  • 19.40 uur: brassband Rijnmond speelt enkele stukken bij het monument, waarna gedichten worden gelezen door kinderen van o.b.s. ’t Want. Aansluitend volgt een toespraak van wethouder Peter Schop. Na de twee minuten stilte volgt de kranslegging bij het monument en het Wilhelmus. In de Martinuskerk is nog een kort samenzijn, waar de namen worden genoemd en een kaarsje wordt gebrand voor de omgekomen inwoners van Zwartewaal. Er is gelegenheid voor een kopje koffie en om na te praten.

Herdenking Rockanje - begraafplaats Maria Rust

  • Vanaf 19.40 uur: verzamelen bij monument op de begraafplaats aan de Zeeweg. De klokken luiden vanaf 19.55 uur.
     
  • 20.00 uur: twee minuten stilte, waarna de Taptoe wordt geblazen. De heer Piet Lekkerkerk houdt een toespraak. Hij is een familielid van Maaike van Rietschoten, één van de bij het bombardement in Brielle omgekomen Rockanjese schoolkinderen. Wethouders Janneke Postma en Igor Bal zijn aanwezig namens het college. Een koor zal vervolgens het lied ‘Vrijheid’ a capella zingen. Aansluitend vindt een kranslegging plaats namens het college, Comité, schoolkinderen en anderen. Vervolgens wordt een rondgang gemaakt over de begraafplaats langs de zes graven van de oorlogsslachtoffers. Tot slot worden bloemen gelegd bij de geallieerde graven. De plechtigheid eindigt met het zingen van het Wilhelmus.

Herdenking Oudenhoorn – kerkplein

  • 19.00 – 19.30 uur: herdenking in het kerkgebouw, daarna koffie drinken in het gebouwtje naast de kerk.
     
  • 19.55 uur: 2 minuten stilte en gelegenheid om bloemen te leggen. Afsluiting met het gezamenlijk zingen van het Wilhelmus.